Sunday, December 7, 2008

Ποιος άραγε κατέχει τη ζυγαριά των ψυχών;

Αφορμή; Το πρόσφατο περιστατικό με το θάνατο του νεαρού.
Συνέπειες; Ο -επίσημος πλέον- πόλεμος μεταξύ αστυνομίας και αριστεριστών (ή αναρχικών ή οπωσδήποτε θέλουν να τους αποκαλούν και να αυτοαποκαλούνται).

Όλοι εσείς που πιθανόν διαβάζετε αυτό το blog, περιμένετε να δείτε τις τυπικές λέξεις και φράσεις που οι δημοσιογράφοι χρησιμοποιούν για να περιγράψουν τέτοιου είδους περιστατικά: "τραγικός θάνατος", "άδικος χαμός", "πολιτικές ευθύνες" κτλ κτλ. Είναι ένα ειδικό "απόθεμα" εκφράσεων που ανασύρεται από το συρτάρι με ετικέτα: "Κουκουλοφόροι VS Αστυνομία". Ευτυχώς ή δυστυχώς δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσω κανένα από τα συνηθισμένα μοντέλα περιγραφής ενός τέτοιου περιστατικού, μιας και δεν είμαι, ούτε φιλοδοξώ να γίνω δημοσιογράφος.

Αυτό που θα προσπαθήσω να κάνω με αυτό το κείμενο, είναι να εξηγήσω τους λόγους για τους οποίους ξέσπασαν όλες αυτές οι συγκρούσεις, να δώσω μια πιο ξεκάθαρη εικόνα σχετικά με το πώς αυτοί οι άνθρωποι σκέφτονται (οι "ταραξίες", αν και δε συμφωνώ με αυτό τον όρο) και στο τέλος της παρούσας δημοσίευσης, θα επιχειρήσω να φωτίσω το όλο ζήτημα από μια εντελώς νέα σκοπιά. Είμαι σίγουρος πως κάποιοι άνθρωποι θα νιώσουν προσβεβλημένοι και η αντανακλαστική αντίδραση τους θα είναι να περάσουν στην επίθεση και να προσπαθήσουν να καταρρίψουν όλα τα επιχειρήματα που θα θέσω (εξάλλου αυτό είναι το "τίμημα" που πρέπει να πληρώσει κάποιος που εκθέτει δημόσια τις απόψεις του), αλλά αυτό δεν είναι κατ' ανάγκην κακό: όσο υπάρχει διάλογος και η σκέψη τρέφεται αντί να χειραγωγείται από δημοσιογράφους και "εκπροσώπους πολιτικών κομμάτων" (που κατά την ταπεινή μου άποψη δεν εκφράζουν την άποψή τους, αλλά την "κοινωνικά αποδεκτή" άποψη, από φόβο μην παρερμηνευτούν τα λόγια τους), το οποιοδήποτε σχόλιο είναι σεβαστό σε αυτό εδώ το blog.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με τις αντιδράσεις και τα επεισόδια που ξέσπασαν αμέσως μετά το θάνατο του ανήλικου. Ήταν αναμενόμενες; Έχω την αίσθηση πως οι περισσότεροι Έλληνες περίμεναν μια τέτοιου είδους απάντηση. Το γιατί, είναι αυτό που έχει σημασία κατά τη γνώμη μου. Κάποιοι πιθανόν να πουν πως σ' αυτή την περίπτωση ισχύει η "γκαγκστερική" άποψη: "σκοτώσατε ένα δικό μας και θα το πληρώσετε". Και πιθανόν να ισχύει για κάποιους από τους κουκουλοφόρους.

Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει την άλλη εκδοχή της ιστορίας: τί θα γίνει αν ο οποισδήποτε αστυνομικός μπορεί να πυροβολεί οποιονδήποτε προσπαθεί να διαδηλώσει για τα πιστεύω του; Αν δηλαδή αυτό το περιστατικό "κουκουλωθεί όπως και τόσα άλλα" και δε φτάσει αρκετά ηχηρά στα αυτιά της κοινής γνώμης; Ίσως να είναι το πρώτο βήμα για μια κοινωνία αστυνομοκρατούμενη, μια κοινωνία στην οποία ο κάθε αστυνομικός θα ξέρει ότι μπορεί να πυροβολεί στο "ψαχνό" χωρίς ενδοιασμούς, και ο κάθε διαδηλωτής θα φοβάται ότι μπορεί να είναι το θύμα αυτών των πυροβολισμών. Πού είναι η ελευθερία της σκέψης, του λόγου και της έκφρασης σε μια τέτοια κοινωνία;

Και οι δύο απαντήσεις παραπάνω κρύβουν μια δόση αλήθειας. Οι δημοσιογράφοι, πολιτικοί και πάσης φύσεως ομιλητές των "παραθύρων" στην τηλεόραση, στην πραγματικότητα δεν έχουν ιδέα τί είδους άνθρωποι είναι αυτοί οι "γνωστοί-άγνωστοι", όπως συνηθίζουν να τους αποκαλούν (βέβαια αυτοί οι όροι βγαίνουν στην επιφάνεια μόνο στα περιστατικά που οι ομάδες αυτές κατηγορούνται. Όταν πρόκειται για φόνο ενός μέλους τους, ξαφνικά γίνονται οι μάρτυρες). Πρέπει να σας διαβεβαιώσω πως όλες οι περιγραφές και οι αναφορές που λαμβάνουν χώρα στα τηλεοπτικά πλατώ γι' αυτούς τους "γνωστούς-αγνώστους", το μόνο που κάνουν είναι να αποδεικνύουν πόσο πραγματικά άγνωστοι είναι στους δημοσιογράφους. Δεν κατηγορώ κανένα, απλά όταν δεν ξέρεις ούτε καν το κοινωνικό υπόβαθρο αυτών των ανθρώπων ή κάποιους από τους λόγους που τους οδήγησαν στις πράξεις τους, δείχνεις σαν ένας γελοίος που παραπληροφορεί, όχι εσκεμμένα αλλά λόγω άγνοιας.

Σε κάποια μελλοντική δημοσίευσή μου, θα μιλήσω γι' αυτούς τους ανθρώπους, θα προσπαθήσω να σκιαγραφήσω τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόνται, δρουν και αντιδρούν. Πώς μπορώ να το κάνω αυτό; Έχω συνυπάρξει μαζί τους, έχω δει τον τρόπο με τον οποίο παίρνουν τις αποφάσεις, έχω συνομιλήσει (διαφωνήσει και εκάστοτε συμφωνήσει) για διάφορα θέματα με κάποιους από αυτούς, και μιας και αυτό είναι θέμα ενός άλλου post θα περιοριστώ να πω πως δεν είναι "ηλίθιοι" ή "ανεγκέφαλοι" όπως κάποιοι τους παρουσιάζουν. Δεν είναι όμως και μάρτυρες ούτε άμοιροι των ευθυνών τους.

Σ' αυτό το σημείο θα ήθελα να παραστήσω για λίγο το "συνήγορο του διαβόλου" ώστε να καταλήξω σε κάποιες παραδοχές σχετικά με το όλο ζήτημα, οι οποίες θα μου επιτρέψουν να προχωρήσω λίγο πιο γρήγορα προς την εξήγηση του τίτλου περί ζυγαριάς ψυχών. Ας ξεκινήσω λοιπόν την υπεράσπισή μου με την εξής ερώτηση: "Τί δουλειά είχε ένας 15χρονος νεαρός με άλλα 20-30 άτομα 9 η ώρα το βράδυ να επιτίθεται σε ειδικούς φρουρούς;". "Πώς γίνεται ένας ειδικός φρουρός να πυροβολεί ένα παιδί χωρίς λόγο; Δεν ακούγεται λίγο παρατραβηγμένο; Αυτή η πράξη θα μπρούσε να γίνει μόνο από ένα serial killer σε κρίση παράνοιας. Κανένας δεν πρόσεξε έναν παρανοϊκό ειδικό φρουρό πριν απ' το εν λόγω περιστατικό;".

Τονίζω πως αυτά είναι ερωτήματα τα οποία μπορεί να φαίνονται παράλογα, μπορεί να μη δικαιολογούν τίποτα, αλλά από την άλλη οι ειδικοί φρουροί ισχυρίζονται πως ήταν ατύχημα. Ακόμα και αν από τη νεκροψία αποδειχτεί πως ήταν ατύχημα, αυτοί οι άνθρωποι θα έχουν στιγματιστεί για πάντα σαν δολοφόνοι. Η παραδοχή, λοιπόν, που θα κάνω για τη συνέχεια αυτού εδώ του άρθρου είναι η εξής: Δε θα προσπαθήσω να το παίξω δικαστής (όπως όλοι οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι κάνουν αυτή τη στιγμή), δε θα προσπαθήσω να βρω ενόχους. Αυτή τη στιγμή όλο το σύστημα φαίνεται να θέλει τα κεφάλια αυτών των δύο ειδικών φρουρών επί πίνακι και είμαι σίγουρος πως δε θα προσπαθήσει κανένας να τους ξελασπώσει. Ακόμα, όμως, κι αν το σύστημα προσπαθήσει να "τα κουκουλώσει" για μια ακόμη φορά, αυτό είναι ένα πρόβλημα διάκρισης εξουσιών το οποίο θα έπρεπε να συζητάμε ξεχωριστά, μαζί με το "πόσο <<ανεξάρτητη>> είναι στις μέρες μας η δικαιοσύνη".

Η δεύτερη και πιο σημαντική παραδοχή την οποία θα κάνω, είναι, πως εφόσον δεν μπορώ να κρίνω, να δικάσω ή να συμπεράνω με πιο ακριβή τρόπο από τις αρχές, την "αλήθεια" όσον αφορά τα περιστατικά (μια κουβέντα περί υποκειμενικής και αντικειμενικής αλήθειας μπορεί να ανοίξει εδώ αλλά θα το αφήσω στην άκρη), θα προσπαθήσω να δω το φόνο (εξ αμελείας/εκ προθέσεως) από μια εντελώς διαφορετική σκοπιά: γιατί τα ΜΜΕ, τα πολιτικά κόμματα και οι πάσης φύσεως ψευτοδιανοούμενοι του "μαγικού κουτιού", υπερπροβάλλουν το συγκεκριμένο περιστατικό;

Μπορεί να ακούγεται λίγο κυνικό, αλλά αν βάλεις κάτω τα γεγονότα και τα αποτελέσματα, συνειδητοποιείς πως είναι ένας φόνος, από τους πολλούς που γίνονται στην Ελλάδα. Καθημερινά πεθαίνουν πάνω από 290 άνθρωποι στην Ελλάδα και χωρίς να έχω ποσοστό, υποθέτω, από τις ειδήσεις και τις εφημερίδες, πως ένα αξιοσέβαστο ποσοστό αυτών των θανάτων οφείλεται σε φόνο. Διαβάζοντας μερικούς τίτλος των προηγούμενων ημερών:

Πυροβόλησε το γαμπρό του και μετά αυτοκτόνησε

Πυροβόλησε τον αδερφό του για κτηματικές διαφορές
Σκότωσε τη μητέρα του κατά λάθος

και πολλά άλλα που μπορεί κανείς να βρει ανατρέχοντας τα νέα των εφημερίδων μόνο για τις πρώτες μέρες του Δεκεμβρίου. Περιστατικά για τα οποία κανείς ποτέ δεν άκουσε, δεν ήταν καν τελευταίο θέμα στις ειδήσεις (λίγο πριν τα αθλητικά), και -αν ποτέ έγιναν είδηση-, ξεχάστηκαν την επόμενη μέρα.

Από την άλλη, 25.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο στην Ελλάδα από καρκίνο. Αυτό σημαίνει πως 68 συνάνθρωποί μας πεθαίνουν καθημερινά (!!!) από την επάρατο νόσο. Δε θέλω να μπω σε λεπτομέρειες για τροχαία ατυχήματα όπου τα στατιστικά είναι ακόμα πιο θλιβερά. Επανέρχομαι, λοιπόν, στο αρχικό ερώτημά μου: τί το τόσο ιδαίτερο έχει αυτός ο φόνος ώστε να στρέφεται πάνω του όλο το ενδιαφέρον των πολιτικών, των δημοσιογράφων και κατά συνέπεια της κοινής γνώμης; Ξέχασε ξαφνικά ο κόσμος ότι δεν έχει λεφτά να φάει (με βάση τα ρεπορτάζ "πρώτης γραμμής" που έπαιζαν στα κανάλια τις προηγούμενες μέρες) ή αν δεχθώ ότι η κοινή γνώμη δεν είναι τόσο "εγωίστρια", και ενδιαφέρεται για τον χαμό ενός συνανθρώπου πιο πολύ από τα καθημερινά της προβλήματα, γιατί το ενδιαφέρον δεν στρέφεται ισομερώς και στα υπόλοιπα προβλήματα που προκαλούν θανάτους καθημερινά;

Εξήγηση 1: Οι αντιδράσεις των κουκουλοφόρων και οι καταστροφές στα κέντρα μεγάλων πόλεων.

Πολύ βολική απάντηση, αλλά, συγνώμη κιόλας, αν θέλατε να ασχοληθείτε με τις καταστροφές θα ασχολούσασταν αποκλειστικά με αυτές και όχι με την καταδίκη των ειδικών φρουρών. Δεν μπορείτε να αποδεχτείτε πως ό,τι κι αν πείτε, ό,τι κι αν γράψετε, όσο χρόνο κι αν ξοδέψετε στα προγράμματά σας, αν ο ιατροδικαστής αποφανθεί πως η σφαίρα εξοστρακίστηκε, δεν πρόκειται να καταδικάσουν τον φρουρό για φόνο από πρόθεση. Αντίστοιχα, αν υπερασπίζεστε τον φρουρό, εφόσον ο ιατροδικαστής αποφανθεί πως ήταν φόνος εκ προθέσεως, τίποτα δε θα γλυτώσει τον αστυνομικό.

Εξήγηση 2: Το εν λόγω περιστατικό πρέπει να φτάσει όσο το δυνατόν πιο ηχηρά στην κοινή γνώμη αλλά και οι πιθανές συνέπειές του στους απανταχού αστυνομικούς, ώστε να μην ξυπνήσουμε κάποια μέρα σε μια αστυνομοκρατούμενη κοινωνία με το φόβο των αντιποίνων σε περίπτωση που εκφραστούμε ελεύθερα.

Αυτή είναι μια πολύ εντυπωσιακή απάντηση που πραγματικά φαίνεται να έχει πολύ ισχυρά λογικά ερείσματα. Ωστόσο, κάποιες στιγμές έχω την αίσθηση πως τα μηνύματα που στέλνουν τα ΜΜΕ στην Ελλάδα είναι λίγο συγκεχυμένα: από τη μία κατηγορούν την αστυνομία για βαρβαρότητες και ακρότητες, και από την άλλη όταν περιπολικά και πυροσβεστικά καίγονται, η αστυνομία είναι ανίκανη να αντιδράσει. Οι "επικριτές των πάντων", επιλέγουν ποιους να "μαστιγώσουν" και ποιους να ρίξουν στα πούπουλα, χωρίς ποτέ να προτείνουν οι ίδιοι βιώσιμες λύσεις. Η απάντησή τους στην ένδεια προτάσεων είναι: "μα ποιοι είμαστε εμείς; Δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να προτείνουμε λύσεις! Υπάρχουν άνθρωποι που πληρώνονται για να το κάνουν αυτό". Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που πληρώνονται να δικάζουν κι όμως παίρνετε τι θέση τους και "κάνετε τη δουλειά τους" (επιτυχημένα ή όχι δεν έχει σημασία) επί χρόνια. Αποφασίστε λοιπόν κύριοι επικριτές των πάντων: θέλετε να ζείτε σε μια κοινωνία που να διέπεται από νόμους, ή θέλετε να είστε εσείς ο νόμος; Γιατί ο μεγαλύτερος κίνδυνος των καιρών μας, δεν είναι μια αστυνομοκρατούμενη κοινωνία, αλλά μια κοινωνία που θα αποφασίζει τί είναι σωστό και τί λάθος στα λαϊκά δικαστήρια των τηλεοπτικών παραθύρων.


Συμπέρασμα:

Έχει κανένας το δικαίωμα να θέτει την αξία της ζωής των ανθρώπων σε μια ζυγαριά και να αποφασίζει ποια αξίζει περισσότερο; Αν ο 15χρονος άξιζε περισσότερο ή λιγότερο να πεθάνει από έναν αστυνομικό που πυροβολήθηκε εν ώρα καθήκοντος την ώρα που προσπαθούσε να σταματήσει έναν κακοποιό απ' το να δραπετεύσει; Αυτά είναι ηθικά διλήμματα στα οποία δεν θα έπρεπε κανένας άνθρωπος να μπαίνει στον πειρασμό να απαντήσει. Και όμως, κάποιοι "Μεσσίες" εμμέσως παίρνουν αυτή την απόφαση για εμάς. Θυμάστε έστω και έναν αστυνομικό που πέθανε σε ώρα καθήκοντος; Φαντάζομαι όμως όλοι σας θυμάστε τις περιπτώσεις αστυνομικών που σκότωσαν σε ώρα καθήκοντος. Είναι σύμπτωση αυτό ή μήπως κάποιοι μας επιβάλλουν τί να θυμόμαστε και τί να ξεχνάμε;

Η εξήγηση για το τί ακριβώς θέλουν να πετύχουν με το να φέρνουν στο προσκήνια συγκεκριμένα θέματα δεν είναι απλή. Κάποιοι το κάνουν για πολιτικές σκοπιμότητες, κάποιοι το κάνουν για να καταλογήσουν ευθύνες και κάποιοι γιατί έλκονται από την ιδέα της επιρροής στην εξουσία. Τόσο η εξουσία όσο και η διατήρησή της, είναι ισχυρά αφροδισιακά. Το να θέτεις όμως ανθρώπινες ζωές σε μια ζυγαριά και να αποφασίζεις ποια αξίζει περισσότερο και ποια λιγότερο, αυτό είναι καθαρά διαστροφή, και εύχομαι ποτέ να μην χρειαστεί να κάνω αυτό το ζύγισμα. Εξάλλου πως μπορώ να μετρήσω (ή καλύτερα πωες μπορεί ένα ανθρώπινο ον να μετρήσει) τον πόνο των συνανθρώπων μου για το χαμό των δικών τους; Πώς μπορώ να συγκρίνω τον πόνο του γονιού που έχασε τον γιο του το Σάββατο το βράδυ, του παιδιού που έχασε τη μητέρα του από καρκίνο ή της οικογένειας που έχασε τον πατέρα αστυνομικό εν ώρα καθήκοντος;

Μπορεί να πατήσαμε στο φεγγάρι, να χρησιμοποιούμε την πυρηνική ενέργεια, να βλέπουμε γαλαξίες που είναι έτη φωτός μακριά, αλλά υπάρχουν κάποια ερωτήματα τα οποία η ανθρωπιά μας (ευτυχώς) δε μας επιτρέπει να απαντήσουμε...